Matthijs van Boxsel - Aptallık Ansiklopedisi
Ahmakça hatalar, saçmalıklar, sakarlıklar, aptallıklar...
Bunlar uygarlığın temeli ya da insan davranışının belirleyici unsuru olabilir
mi? Tarih boyunca akla atfettiğimiz önem bir yanılsamadan mı ibaret? Öyleyse
aptallığın anlamı nedir? Bu kitap Diderot'nun anladığı anlamda bir ansiklopedi
değil. Kaynağını masallar, karikatürler, fıkralar, trafik kazaları, bahçe
tasarımı, bilimkurgu gibi örneklerin oluşturduğu gözlemlerden derlenmiş
eklektik bir kitap. XVIII. Yüzyıl akılcılığının ürünü olan ansiklopedi geleneği,
Van Boxsel'in girişimiyle tersine çevriliyor: Yazar, Nasreddin Hoca
fıkralarının yanı sıra, sanat ve edebiyattan örneklerle, aptallığın zekanın can
alıcı bir koşulu olduğunu, ahmakça hataların gelişmeyi tetiklediğini savunuyor.
Edebi ve anekdota dayalı bir aldatılanın aynı kişi olduğu, iyilerin kötü olma
olanağına sahip olmadıkları için iyiliği seçtikleri insanlık durumlarından söz
ediyor bize. Bu eğlenceli kitapta Robert Musil, John Milton, Slavoj Zizek,
Pascal gibi isimler; Prometheus, Kikloplar ve Sisyphos gibi mitolojik
karakterler bir araya geliyor. Saat farkı yüzünden amacına ulaşamayan terör
eylemleri, bilgisayar kullanımının kağıt tüketimini artırması, güneşin zararlı
etkilerinden korunmak için kullandığımız kremlerin kanserojen maddeler içermesi,
aptallığın yaygınlığını ve evrenselliğini kanıtlayan örneklerden yalnızca
birkaçı. Ancak örnekler sonsuz. Zira aptallık insanlığın olduğu bir yerde.
Van Boxsel çareyi aptallığın kendi diyalektiği içinde arıyor ve şu reçeteyi
öneriyor: "Aptalca bir harekete karşı en iyi çare, onu derhal
tekrarlamaktır. Tekrar, aptallığın zehrini akıtır ve onu şakaya dönüştürür.
Böylece aptallık bilinçli hale gelmiştir; herkes bizi komik bulur. Kültürümüzde
akıllılık böyle biçimlenir."
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.